کد مطلب:44512 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

چگونه ميتوان از منظر وحدت و كثرت، و نگرش توحيدي و با توجه به آيه 30 سوره روم ثابت كرد آرامش دروني پيامد ازدواج اسلامي است؟ منابع لازم را براي تحقيق در موضوع معرفي كنيد.

از اين كه به ما اعتماد كرده و با ما مكاتبه نموديد سپاسگزاريم، از اين كه پاسخ نامه دير به دستتان ميرسد، پوزش ميطلبيم، سبب اصلي حجم بالاي سؤالات ارسالي به اين مركز در سه ماهه اخير بوده است.

در مورد اصطلاح وحدت در كثرت بايد گفت: اصطلاحي فلسفي و عرفاني است كه مباحث بسياري در آن صورت گرفته است.

بنابر عيقده ملا صدرا (از فيلسوفان بزرگ جهان اسلام) همه موجودات عالم هستي، در عين تكثر، وحدتي درون خود دارند و آن وحدت بر اساس اصالت وجود است. موجودات مختلف، مراتب گوناگون يك هستي و وجودند و اختلاف موجودات به بودن آنها در مرتبه خاصي از عالم هستي است، يعني اختلاف موجودات به اشتراك آنها است. اختلاف آنها در اصل وجود و هستي و اشتراك شان نيز در همان حقيقت وجود است.

و تمايز و جدايي يك موجود از موجود ديگر به اين است كه چه مقدار از وجود و هستي بهرهمند است.

بر اين اساس نظام توحيدي جهان نيز معنا مييابد، هيچ يك از موجودات هستي متباين و جداي از ذات باري تعالي نيستند و در عين حال، متفاوت با او هستند، و اين فرايند يادآوري فرمايش اميرالمؤمنان (ع) در خطبه اوّل نهج البلاغه (خطبه توحيد و اخلاص) است كه خداوند با هر موجودي است، نه اين كه ممزوج با آنها باشد، وجداي از هر موجودي است، نه اين كه مباين و مفارق با آن باشد.

اگر مقصود از وحدت و كثرت، همان باشد كه بيان شد، ارتباط خاصي با موضوع ازدواج و در كنار هم بودن زن و مرد و آرامش بخشي (كه در قرآن به آن اشاره شده) به نظر نميرسد.

پ، سكون و آرامش (كه در سوره روم بيان شده است: از نشانههاي خدا اين است كه همسراني از جنس خودتان آفريد تا در كنار آنها آرامش يابيد (1) از چندين منظر قابل بررسي است:

اوّلا آرامش به گونه كلي و مطلق بيان شده است، يعني اين نوع سكون و آرامش براي هر يكي از مردان و زناني كه به ازدواج روي ميآورند و با جنس مخالف تشكيل خانواده دهند، وجود دارد، چه ازدواج مسلمان باشد يا غير مسلمان و بنابر اين دليلي وجود ندارد كه آيه را براي مسلمانان يا كساني كه به طريق اسلامي ازدواج كردهاند، تخصيص دهيم.

دوم: مسئله سكون و آرامش با آن چه در برخي ديگر از آيات الهي به نام آرامش قلب و اطمينان بيان شده (كه با ذكر و ياد خداوند حاصل ميشود) متفاوت است.

هر يك از زن و مرد با نقصي و نيازي كه به طرف مقابل دارند و تنها در صورتي به سكون ميرسند كه ازدواج محقق شود. در غير اين صورت هيچ گاه نقص و نياز بر طرف نخواهد شد، نيز فشاري كه از ناحيه نياز جسمي و روحي احساس ميكنند، بر طرف نشده و آنها را دچار تشويش و اضطراب ميكند، تنها در صورت به هم پيوستن زوجين و بر طرف نمودن نياز جسمي و رواني همديگر است كه به آرامش دست مييابند، خواه مؤمن باشند يا كافر.

عقيده ربطي به ازدواج اسلامي و غير اسلامي ندارد. اما از نگاه ديگر تهها با ياد خداوند است كه انسان به آرامش برتر و اطمينان قلب دست مييابد به اين اساس ازدواج بر مبناي ديني و اسلامي معنايي ديگري مييابد. در اين نگاه ازدواج صرفاً ارضاي غريزه جنسي نيست، انسان ميتواند در اين جا از نياز خود به جنس مقابل، متوجه نيازمندي خويش شده و از دام خود خواهي و خودپرستي نجات يابد و در قدم بالاتر متوجه موجود بي نياز مطلق شود، يعني كسي كه انسان را موجود نيازمند قرار داد تا مغرور به خويشتن نشود، انساني كه نيازمند به موجودي مانند خود است و تنها در وصال و رسيدن به او ميتواند، به سكون و آرامش دست يابد، چگونه به موجود بي نياز مطلق كه همه چيز از او است، نيازمند نباشد؟! در اين منظر كه ذكر و ياد خدا را به همراه دارد، به آرامش برترين يعني اطمينان قلب دست مييابد. سكون و آرامش در ازدواج از نگاهي ديگر نيز قابل بررسي است.

از آن جا كه نياز جنسي يكي از قويترين نيازهاي انسان است، ميتوان با ازدواج موفق اين غريزه سركش را مهار و كنترل كرد، اگر انسان ازدواج نكند، دچار تشويش خاطر ميشود، در نتيجه تعادل رفتاري خود را از دست خواهد داد، نتيجه عدم تعادل، اضطراب و نبود آرامش است يكي از مهمترين عوامل ناآرامي در جوان، نداشتن همسر است. وجود همسر سازگار مهمترين عامل آرامش بخش است، البته براي كاهش و فرو نشاندن شهوات راه هايي وجود دارد، از جمله روزه گرفتن و پرهيز از غذاهاي مقوي و شهوت انگيز، ولي اين راهها موقتي است و انسان را به آرمش كامل نميرسانند هم چنين تنها ارضاي شهوت به انسان آرامش نميبخشد، بلكه همسر نوعي دوست و همدم است، پس آرامش بخشي او چند برابر و دو سويه است. (2)

راز ديگر آرام بخشي ازدواج در اين است كه موجب تقويت جنبههاي روحي و رواني است، بهبود وضع روحي و رواني به آرامش فرد منجر ميشود. آرامش بخشي همسر در روانشناسي و تجربه به اثبات رسيده است، ساپنيگتون ميگويد: افراد متأهل از لحاظ رواني و جسماني نسبت به افراد مجرد كاركرد بهتري دارند، احتمالاً به خاطر حمايت دوجانبهاي كه در ازدواج به چشم ميخورد. (3) محيط گرم و روح افزاي خانواده، امنيت خاطر افراد را بيشتر ميكند و تكيه گاه مطمئني براي ايجاد آرامش خواهد بود. نكته ديگر آن است كه ازدواج موفق، ايجاد دوستي و رابطه عميق عاطفي بين زن و شوهر است. هر انساني در طول زندگي خود به همدم و همراز و محرم اسرار نيازمند است، محرمي كه بتواند نزديك فرد بوده و در طول زندگي همراهي اش كند و هنگام اضطراب و گرفتاريها آرامش بخش او باشد. اين مهم فقط از ناحيه همسري مهربان و دلسوز تامين ميشود، اگر چه دوستان نيز ميتوانند چنين اثري را داشته باشند، اما همسر فداكار نزديكترين فرد به انسان است. نمونه چنين ايثارگريها را فقط ميان زن و شوهر ميتوان ديد. همچنين مردان به طور مستقيم در جامعه با ناملايمات كاري و مشاغل سخت روبرو هستند، از اين جهت ميطلبد هنگام بازگشت به خانه با كانون گرم و عاطفهمندي روبرو شوند كه بيش از هر چيزي آرامش بخش باشد، نياز به امنيت خاطر، احتياج به معاشرت، نياز به درد دل، به تشويق و تمجيد نيز مقبوليت و جلب توجه، نياز به محبت، اگر به درستي و به موقع ارضا نشوند و از جاده اعتدال خارج گردند، (افراط و تفريط) زيانهاي فراواني را در زندگي فردي و اجتماعي پديد ميآورند، محبت كردن و محبت ديدن، تعادل رواني زن و مرد را فراهم ميسازد.

نكته آخر: ازدواج منشأ حفظ و نگه داري شخص از انحرافات و بزهكاريهايي است كه ميتوان در دوران عزبگي به سراغ او آيد. زندگي در حال تجرد با خطرات ناخواستهاي همراه ميشود. كشيده شدن به سمت انحرافات اخلاقي، نتيجه مجرد زيستن است، زيرا مجرد چون آرامش نخواهد داشت هيچ گونه مسئوليتي را نسبت به خود و ديگران احساس نخواهد كرد، همين مسئله موجب ميشود فعاليت و انرژي خود را در مسائل انحرافي صرف كند، به همين دليل است كه پيامبر گرامي (ص) فرمود: عزبها (افراد مجرد) برادران شياطين هستند. (4)

نقش آرامش بخشي ازدواج كه در يك كلمه لتسكنوا(سوره روم آيه 21) آورده شده است، در عمل ديده ميشود، متأهلان كمتر به ناسازگاريهاي اجتماعي و بيماريهاي رواني، از جمله خودكشي و انحرافات جنسي دچارند، در صورتي كه بين مجردان فراوانتر است. (5) خواهر محترم! بحث در اين باره فراوان و پاسخ گسترده به مجال بيشتري نياز دارد، ولي منابع مختلفي در اين زمينه وجود دارد كه به بعضي از آن اشاره ميشود:

1 - ازدواج، دكتر پاك نژاد.

2 - اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، (ج 2)، نوشته دكتر پاك نژاد

3 - بهداشت ازدواج، دكتر صفدر صانعي

4 - همسران برتر، دكتر غلام رضا افروز

5ـ جوان و آرامش روان به كوشش علي نقي فقيهي.

پي نوشت ها:

1 - روم (30) آيه 21.

2 - جوان و آرامش روان، به كوشش علي نقي فقيهي، ص 135.

3 - همان، ص 136.

4 - بحارالانوار، ج 100، ص 221.

5 - شهيد پاك نژاد، اولين دا نشگاه و آخرين پيامبر، ج21، ص 79